ویزه اربعین _ چراپیاده ؟ مصاحبه با حجت الاسلام پناهیان - احادیث پیاده روی
در آستانه اربعین حسینی ؛
فضیلت و اجر زیارت اباعبدالله الحسین در حال خوف و ترس
هر کس با ترس به زیارت قبر حسین (ع) بیاید، خداوند او را از ترس و وحشت ، در روزى که مردم براى پس دادن حساب به خداوند جهانیان برمى خیزند، در امان نگه مى دارد .
امسال با وجود بحرانی بودن وضعیت امنیتی عراق شاهد اشتیاق بیشتر مومنین برای حضور در راهپیمایی عظیم اربعین حسینی هستیم.این امر فرهنگ نیوز را بر آن داشت تا در این رابطه از کتاب شریف خصائص الحسینة نوشته شیخ جعفر شوشتری مطالب و روایاتی را جمع آوری و به اختصار خدمت مخاطبین گرامی ارائه نماید.هر عملى با وجود خوف و ترس ، وجوب یا استحباب آن ساقط مى شود، اما درباره زیارت امام حسین علیه السلام روایاتى نقل شده است که خلاف آن را نشان مى دهد.
معاویة بن وهب از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت فرمود: اى معاویه ! زیارت قبر حسین علیه السلام را به جهت خوف و ترس ، رها نکن . در روایت دیگرى محمد بن مسلم از امام باقر علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت از من سؤ ال کرد: آیا قبر حسین علیه السلام را زیارت کردى ؟ گفتم : بله ، اما با ترس و خوف . حضرت فرمود: ثواب این کار به اندازه ترس و خوف است . هر کس با ترس به زیارت قبر حسین علیه السلام بیاید، خداوند او را از ترس و وحشت ، در روزى که مردم براى پس دادن حساب به خداوند جهانیان برمى خیزند، در امان نگه مى دارد و در حالى که آمرزیده شده باز مى گردد و پیامبر صلى الله علیه و آله به دیدارش مى آید و برایش دعا مى کند و با نعمتى از خدا و فضلى باز مى گردد که هیچ بدى ، به آنها خدشه وارد نمى کند. در روایت دیگرى از اصم بن بکیر به نقل از امام صادق علیه السلام آمده است که به آن حضرت عرض کردم ؛ من وقتى در ارجان منزل مى کنم ، دلم شوق قبر پدرت را مى کند، آنگاه با دلى لرزان و با ترس خارج مى شوم و تا زمانى که برمى گردم از سلطان ، بدخواهان و ارباب مصلحت ، مى ترسم . امام فرمود، اى پسر بکیر! آیا دوست ندارى که خداوند تو را درباره ما ترسان ببیند؟ آیا نمى دانى کسى که به خاطر ما بترسد، خداوند او را در سایه عرش خود قرار مى دهد و با حسین علیه السلام در زیر عرش هم سخن مى شود و خداوند او را در اضطراب و پریشانى هاى روز قیامت که مردم در اضطراب و پریشانى هستند، در امان نگه مى دارد و اگر مضطرب و پریشان شود، ملائکه به او قوت قلب بدهند و با بشارت بر او قلبش را تسکین دهند.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است که خداوند به حاملان عرش و ملائکه مقرب به واسطه زائران آن حضرت فخر مى فروشد و مى فرماید: آیا نمى بینید که زائران قبر حسین با اشتیاق و علاقه به سوى او مى آیند.?
زائر حسین علیه السلام در زمره کسانى است که خداوند با نظر رحمت به آنها مى نگرد.
زائر حسین ، مساعد و یار و یاور زهراء سلام الله علیها است ، زیرا آن حضرت هر روز حسین علیه السلام را زیارت مى کند.
سیما، گونه ، چشم و قلب زائر حسین علیه السلام مورد دعاى امام صادق علیه السلام است . آن حضرت در حال سجده با چشم گریان دعا مى فرمود و به درگاه خدا عرض مى کرد: خدایا! بر آن چهره هایى که بر قبر ابى عبدالله نهاده شده رحم کن ، و بر آن چشم هایى که اشک آنها جارى است رحم کن ؛ و بر آن دل هایى که بى تابى کردند و سوختند رحمت بفرست و بر آن ناله هایى که به خاطر ما بود، رحم کن .
زائر حسین علیه السلام ، امانت امام صادق علیه السلام نزد خداوند است ؛ زیرا آن حضرت بارها مى گفت : خدایا! من این بدن ها را نزد تو به امانت مى سپارم تا اینکه بر حوض هنگام تشنگى آنها را باز پس دهى .آن طور که در روایات آمده ، زائر حسین علیه السلام ، زائر خدا و پیامبر خدا است .
در روز قیامت هر کس در هر مقام و مرتبه اى که باشد - به خاطر لطف و کرامت ویژه اى که به زائران حسین علیه السلام مى شود - آرزو مى کند که اى کاش او هم از زائران حسین علیه السلام بود...
بشارت رسول خدا و امیر المومنین به زائران پیاده امام حسین علیه السلام
خداوند متعال فرشتگانى دارد که موکّل قبر حضرت امام حسین علیه السّلام مى باشند هنگامى که شخص قصد زیارت آن حضرت را مى نماید حق تعالى گناهان او را در اختیار این فرشتگان قرار مى دهد و زمانى که وى قدم برمی دارد فرشتگان تمام گناهانش را محو مى کنند و سپس قدم دوّم را که برداشت حسناتش را مضاعف و دو چندان مىکنند و پیوسته با قدمهائى که برمىدارد حسناتش مضاعف مىگردد تا به حدّى مى رسد که بهشت برایش واجب و ثابت مى گردد، سپس اطرافش را گرفته و تقدیسش مى کنند و فرشتگان آسمان نداء داده و مى گویند: زوّار دوست خدا را تقدیس نمائید.
و وقتى زوّار غسل کردند حضرت محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم ایشان را مورد نداء قرار داده و مى فرماید:اى مسافران خدا! بشارت باد بر شما که در بهشت با من هستید. سپس امیر المؤمنین علیه السّلام به ایشان نداء نموده و مى فرماید: من ضامنم که حوائج شما را بر آورده نموده و بلاء را در دنیا و آخرت از شما دفع کنم، سپس پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم با ایشان از طرف راست و چپ ملاقات فرموده تا اینکه به اهل خود بازگردند.
متن روایت:
( کامل الزیارات، ص: 133)امام صادق علیه السلام : إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً مُوَکَّلِینَ بِقَبْرِ الْحُسَیْنِ ع فَإِذَا هَمَّ بِزِیَارَتِهِ الرَّجُلُ أَعْطَاهُمُ اللَّهُ ذُنُوبَهُ فَإِذَا خَطَا مَحَوْهَا ثُمَّ إِذَا خَطَا ضَاعَفُوا لَهُ حَسَنَاتِهِ فَمَا تَزَالُ حَسَنَاتُهُ تَضَاعَفُ حَتَّى تُوجِبَ لَهُ الْجَنَّةَ ثُمَّ اکْتَنَفُوهُ وَ قَدَّسُوهُ وَ یُنَادُونَ مَلَائِکَةَ السَّمَاءِ أَنْ قَدِّسُوا زُوَّارَ حَبِیبِ اللَّهِ فَإِذَا اغْتَسَلُوا نَادَاهُمْ مُحَمَّدٌ ص یَا وَفْدَ اللَّهِ أَبْشِرُوا بِمُرَافَقَتِی فِی الْجَنَّةِ ثُمَّ نَادَاهُمْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَع أَنَا ضَامِنٌ لِقَضَاءِ حَوَائِجِکُمْ وَ دَفْعِ الْبَلَاءِ عَنْکُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ ثُمَّ الْتَقَاهُمْ [اکْتَنَفَهُمُ] النَّبِیُّ ص عَنْ أَیْمَانِهِمْ وَ عَنْ شَمَائِلِهِمْ حَتَّى یَنْصَرِفُوا إِلَى أَهَالِیهِمْ.
اولین قدم پاک شدن از گناهان/ مناجات خدا با زائر حسینی!
امام صادق‌علیه‌السلام فرمودند:
شخصى که به زیارت قبر حضرت حسین بن على علیه السّلام می رود، زمانى که از اهلش جدا شد با اولین گامى که برمی دارد تمام گناهانش آمرزیده می شود.سپس با هر قدمى که برمی دارد پیوسته تقدیس و تنزیه شده تا به قبر برسد.و هنگامى که به آنجا رسید حق تعالى او را خوانده و با وى مناجات نموده و می فرماید:
بنده من! از من بخواه تا به تو اعطاء نمایم،من را بخوان اجابتت نمایم، از من طلب کن به تو بدهم،حاجتت را از من بخواه تا برایت روا سازم.
راوى می گوید، امام علیه السّلام فرمودند:
و بر خداوند متعال حق و ثابت است آنچه را که بذل نموده اعطاء فرماید.
متن روایت:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الرَّجُلَ لَیَخْرُجُ إِلَى قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع فَلَهُ إِذَا خَرَجَ مِنْ أَهْلِهِ بِأَوَّلِ خُطْوَةٍ مَغْفِرَةُ ذُنُوبِهِ
ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یُقَدَّسُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّى یَأْتِیَهُ
فَإِذَا أَتَاهُ نَاجَاهُ اللَّهُ تَعَالَى فَقَالَ: عَبْدِی سَلْنِی أُعْطِکَ،
ادْعُنِی أُجِبْکَ، اطْلُبْ مِنِّی أُعْطِکَ،
سَلْنِی حَاجَةً أقضیها [أَقْضِهَا] لَکَ
قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُعْطِیَ مَا بَذَلَ. (وسائل الشیعة، ج14، ص: 421)
ثواب زیارت سید الشهداء(ع) با پای پیاده/ دعای ملائکه برای زائران اباعبدالله(ع)
على بن میمون صائغ، از حضرت امام صادق علیه السّلام نقل کرده که آن حضرت فرمودند:
اى على! قبر حسین علیه السّلام را زیارت کن و ترک مکن.
عرض کردم: ثواب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟
حضرت فرمودند:
کسى که پیاده زیارت کند آن حضرت را، خداوند به هر قدمى که برمى دارد،
یک حسنه برایش نوشته، و یک گناه از او محو مى فرماید، و یک درجه مرتبهاش را بالا مى برد.
و وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکّل او مى فرماید
که آنچه خیر از دهان او خارج می شود را نوشته و آنچه شر و بد مى باشد را ننویسند.
و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى گویند:
اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد.
و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بیت رسولش مى باشی،
به خدا قسم! هرگر تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد نمود.
متن روایت:
عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع، قَالَ: یَا عَلِیُّ! زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ.
قَالَ: قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟
قَالَ: مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً
فَإِذَا أَتَاهُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکَیْنِ یَکْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِیهِ مِنْ خَیْرٍ وَ لَا یَکْتُبَانِ مَا یَخْرُجُ مِنْ فِیهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَیْرَ ذَلِکَ.
فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا: یَا وَلِیَّ اللَّهِ مَغْفُوراً لَکَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَیْتِ رَسُولِه، وَ اللَّهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَیْنِکَ أَبَداً وَ لَا تَرَاکَ وَ لَا تَطْعَمُکَ أَبَداً.
(کامل الزیارات ص134)
ثواب زیارت با پای پیاده/ پیام رسول خدا(ص)برای زوار اباعبدالله‌الحسین(ع)
حسین‌بن‌ثُویر می‌گوید: امام صادق(ع) فرمودند:
اى حسین! کسى که از منزلش بیرون آید و قصدش زیارت قبر حضرت حسین ابن على(ع) باشد. اگر پیاده رود، خداوند منّان به هر قدمى که برمى دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مى فرماید.
تا زمانى که به حائر برسد و پس از رسیدن به آن مکان شریف حق تبارک و تعالى او را از رستگاران قرار مى دهد.
تا وقتى که مراسم و اعمال زیارت را به پایان برساند که در این هنگام او را از فائزین محسوب مى فرماید.
تا زمانى که اراده مراجعت نماید در این وقت فرشته اى نزد او آمده و مى گوید:
رسول خدا(ص) به تو سلام می رساند و به خطاب به تو مى فرماید:
از ابتداء عمل را شروع کن، تمام گناهان گذشته ات آمرزیده شد.
متن روایت:
عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ ثُوَیْرِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
یَا حُسَیْنُ! مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص إِنْ کَانَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً
حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ
حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ
حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ:
إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ:
اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى.
(کامل الزیارات ص132)
مصاحبه خواندنی با حجت‌الاسلام پناهیان پیرامون "پیاده‌روی اربعین حسینی"
ما در پیاده‌روی اربعین شعار حسینی خودمان را جهانی می‌کنیم/ این پیاده‌روی از نظر معنوی با پیاده‌روی‌های ایام دفاع مقدس قابل مقایسه است
پیاده روی و اجتماع بزرگ و چند ده میلیونی شیعیان در روز اربعین در شهر کربلا، این سال‌ها و پس از سقوط حکومت صدام، هر ساله رونق بیشتری به خود گرفته است چنانکه سال گذشته استاندار کربلا از حضور 16 میلیون زائر در این مراسم یاد کرد. رقمی که بیش از 5 برابر زائرین حاضر در صحرای عرفات در موسم حج ابراهیمی به شمار می‌رود.
به گزارش رجانیوز، حضور کمرنگ زائرین ایرانی در این مراسم و خصوصا مسیر پیاده‌روی 80 کلیومتری نجف تا کربلا، موضوعی بوده است که سبب شده تا در سال جاری گروه‌های مختلفی از سراسر کشور دست به کار اعزام کاروان‌هایی برای حضور در این اجتماع عظیم شیعیان جهان در کربلا حسینی (ع) بشوند. این در حالی است که پذیرایی مردم عراق از زائرین امام حسین (ع) در مسیر 80 کیلومتری نجف تا کربلا یکی از دلنشین‌ترین خاطرات این سفر ویک فرصت بزرگ برای تعامل فرهنگی مردم ایران و عراق به شمار می‌رود.
در آستانه اربعین حسینی و مراسم پیاده روی اربعین حسینی حجت‌الاسلام پناهیان در گفتگوی صمیمانه‌ای به بیان چرایی اهمیت این پیاده روی بزرگ شیعیان جهان و اثرات جهانی آن و همچنین اشارات روایی به این حرکت عظیم پرداخته است. پناهیان معتقد است، ما در اربعین حسینی شعار حسینی خودمان را جهانی می کنیم. ما در این بزرگ ترین تجمع شیعیان حول حماسه ابا عبد الله حسین (ع) می توانیم به تعمیق ارزش های حسینی جامعه شیعی بپردازیم.
وی در باره تاثیرات این حرکت عظیم می‌گوید: هیچ کجا مثل زیارت اربعین هویت شیعه بودن و حسینی بودن به انسان به دست نمی دهد. همانطور که شما تا حج نروید هویت مسلمانی خودتان را دقیق نمی توانید تجربه و لمس کنید. در این میعاد گاه بزرگ وقتی انسان قرار می گیرد در یک هویت شیعی و حسینی برای انسان سهل می شود.
در ادامه متن کامل این مصاحبه را که هیات رزمندگان اسلام آنرا تدارک دیده است می‌خوانید:
حاج آقا پناهیان را همه به دعای ندبه و روزهای جمعه و انتظار می شناسند. چی شد که حاج آقا پناهیان اربعینی شدند؟
اولا برای زیارت اربعین روایت روشنی از امام حسن عسگری (ع) داریم که به عنوان علائم شیعیان اعلام کردند زیارت اربعین را شاید عنایت خاصی در این علامت گذاری بوده که میعاد گاه سالیانه عزاداران ابا عبد الله الحسین(ع) و عموم شیعیان باشد و این میعادگاه به طور طبیعی شکل گرفته است ، بنده چند سالی توفیق حضور در این مناسبت عظیم پیدا کردم و احساس کردم حیف هست این همه عشاق به ابا عبد الله(ع) در چنین مناسبتی فیض زیارت اربعین از دست بدهم بخصوص برای پیاده روی به سوی این زیارت اجر های با عظمتی که در روایت برایش ذکر شده است و واقعاً بنده وقتی اون حال و هوای معنوی این پیاده روی را مشاهده کردم، دیدم از نظر معنوی با پیاده روی دوران دفاع مقدس در جهاد فی سبیل الله قابل مقایسه است.
این تجربه را وقتی هر کسی از زیارت اربعین پیدا میکنه مخصوصا پیاده روی آن زیارت به دیگران منتقل بشود، طبیعتا دلهای مشتاق به سوی چنین زیارتی می شتابند. نور معنویت را حتی از تعریف کردن و انتقال تجربیات زیارت اربعین دریافت می کنند. ما هم وقتی به هرکدام از جوانان این تجربه منتقل می کنیم می بینیم که آنها هم مشتاق شدند که و اگراهل زیارت هستند اربعین را حتما درک کنند و حتی بعضی ها اگر زیاد هم اهل زیارت نبودند، اما جز زائرین ثابت کربلای معلی شدند.
ما در ماه محرم دهه محرم و روزهایی چون تاسوعا و عاشورا و شام غریبان رو داریم. سئوالم را اینطور می خوام بپرسم.چه نیازی به این هست که اربعین رو اینقدر پررنگ کنیم؟ چه چیزی در اربعین هست که در دیگر روزهای عزاداری نیست؟
وجود یک روز به عنوان روزی که عزاداران حضرت ابا عبد الله حسین (ع) در کربلا تجمع کنند به عنوان یک میعادگاه بزرگ از نظر آثار اجتماعی و بین الملی قابل مقایسه با زیارت هایی که در طول سال انجام می گیرد نیست و نخواهد بود. وقتی ائمه الهدی (ع) به اربعین سفارش کردند لابد می دانستند زمانی خواهد رسید که میلیون ها نفر از مستاقان علاقه مند هستند که زیارت اربعین را درک کنند این سفارش ها توسط آخرین امامی که در بین شیعیان حضور داشتند مثل امام حسن عسگری (ع) انجام گرفته و آدم احساس می کند یک معنای ویژه ای در این سفارش بوده که گویی اهل بیت عصمت و طهارت خودشان علاقه مند و مصّر بودند برای اینکه اربعین را میعادگاه قرار بدهند برای کربلا ابا عبد الله الحسین(ع).
این میعادگاه به واسطه سفارش اهل بیت به طور طبیعی شکل گرفته و اساسا کسانی که عزادار ابا عبد الله الحسین(ع) هستند دوست دارند هرموقع که مشرف به کربلا شدند کربلا را در اوج شور و احساس ببینند و ادم که زمانی رفت کربلا، اگر کربلا خلوت باشد و اون شور احساس حسینی در آن فراوان نباشد، گاهی احساس غریبی می کند. ولی وقتی که شور حسینی در اربعین در کربلا احیا می شود و برای خودش عاشورای دیگر رقم می خورد ، در متن آن شور زیارت اباعبدالله الحسین(ع) یک حال و هوای دیگه ای دارد.
ائمه هدی(ع) به کرات در روایات پیاده روی را توصیه کردند از مسیر های چه بسا دور برای هر قدمش اجر و مغفرت ویژه ای در نظر گرفته اند. در روایات آماده است کسی که به حرم ابا عبد الله الحسین (ع) برود به هنگام بازگشت ملائکه الهی با او مصاحفه می کنند و به او می گویند آنچه در گذشته زندگی تو بوده بخشیده شد ، و روز تازه ای در زندگی ات آغاز شده است ؛ تاکید بر پیاده روی به صورت یک یا دو مورد یا با تاکید اندک نبوده است. معلوم می شود ائمه هدی(ع) تدبیری داشته‌اند برای زمانی که نفوس شیعیان زیاد می شوند قدرت و امکانات پیدا میکنند بیابان های اطراف کربلا معلی مملو از خانه هایی می شود که زائران ابا عبد الله الحسین (ع) هستند چون ائمه الهدی به چشم انداز ها نگاه می کردند بعد توصیه می‌فرمودند. این گونه نبود که توصیه ای داشته باشند بعد در نظر نگیرید آن جمعیت های فراوان را و اجری هم برای کسانی که پیاده می روند به حساب بیاورند.
البته اجر پیاده‌روی برای یک مکان زیارتی مثل مدینه منوره یا مکه مکرمه برای حج عمره قبلا ذکر شده و در روایات به صورت نمونه آمده است. همان زمانی که ائمه هدی پیاده‌روی را توصیه می‌کردند، چنانچه با مرکب می رفتند از جهت سرعت حرکت، فرق زیادی با پیاده روی نمی‌کرد، اما سیره اولیاالله این بود که مرکب را کنار می گذاشتند و با پای پیاده می رفتند. معلوم می شود این پیاده روی خیلی از نظر معنوی موضوعیت داره. آثار بسیار عمیقی در وجود انسان می‌گذارد هر کسی رفته این تجربه را احساس کرده است.
حاج آقا برکسی پوشیده نیست که انقلاب اسلامی ما از حادثه عاشورا نشآت گرفته است و بحث اربعین در اربعین شهدای انقلاب نقش مهمی در پیروزی انقلاب داشت.به نظر شما فلسفه بزرگداشت اربعین چه نقشی می تواند در تداوم و حفظ نظام داشته باشد؟
ما در اربعین حسینی(ع) شعار حسینی(ع) خودمان را جهانی می‌کنیم. ما در این بزرگ ترین تجمع شیعیان حول حماسه ابا عبد الله حسین (ع) می توانیم به تعمیق ارزش های حسینی جامعه شیعی بپردازیم. وقتی که ارزش های حماسی ابا عبدالله الحسین (ع) در جامعۀ شیعی تعمیق پیدا کند و بیش از پیش تثبیت بشود آثار گرانبهای آن در ابعاد مختلف کاملا مشهود خواهد بود. یکی از آثار آن استکبار ستیزی است. یکی از آثار آن ظلم ستیزی است. یکی از آن آثار اهتمام بیش از پیش دیدن داری است.
حاج آقا پناهیان به چه گوهری در اربعین رسیده است که دوست داشته باشد آنرا بادیگر افرادی که تشنه کسب معارف بلند اهل بیت هستند به اشتراک بگذارد؟
وقتی انسان در مسیر اربعین، خودش را قطره‌ای از یک اقیانوس می بیند تجربه ای از فناء فی الله و فدای اهل بیت شدن را در جان انسان به نمایش می‌گذارد. البته هرکسی به اندازه خودش از چنین تجربه ی معنوی بهره می برد. وقتی انسان در مسیر کربلا ابا عبد الله الحسین (ع) پاهایش خسته می شود و خستگی را عمیقا با جسم خودش احساس می کند ارتباط روحی اش هم با ابا عبد الحسین(ع) بیشتر می شود. اصلا تا شما خرج نکنی به حد کمال نخواهد رسید.
یکی از نشانه های ایمان برای مومن در زیارت اربعین حضرت ابا عبد الله الحسین(ع) دانستند چه توفیقاتی که این همه سفارش شده از زیارت ابا عبد الله؟
به نظرم خواسته اند میعاد گاه درست کنند، ما در روایات داریم اگر کسی اهل بهشت هم باشد ولی زیارت امام حسین (ع) نرود در طبقه پایین بهشت قرار می‌گیرد و او را در مراتب بالای بهشت راه نخواهند داد. اگر اهل بهشت باشد، شیعه نمی تواند بدون زیارت کربلای ابا عبد الله الحسین(ع) به بهشت راه پیدا کند چون مستقلا تاکیدات فراوانی داریم بر زیارت ابا عبد الله الحسین(ع)، و مستقلاً تاکیدات فراوانی بر پیاده روی و مستقلا یک تاکید ویژه داریم برای زیارت اربعین. اگر این ها را با هم شیعه ی با هوش جمع کند تبدیل می شود به یک میعادگاه بین اللملی.
شما وسط این اربعین یک سرمایه بزرگ اجتماعی برای جهان تشیع می توانید در شکستن حیطه استکبار ببینید در احساس هویت و عزت مندی پیدا کردن شیعیان و همه آنها ببینید؛ اساسا شما ببینید این میعادگاه که با اشاره اهل بیت عصمت و طهارت شکل گرفته در چهره شیعیان اثری از غم و اندوه غربت و تنهایی نیست، هم احساس عزت می کنند هم احساس فرهمندی می کنند. می توانند مفتخر بشوند به ابا عبد الله الحسین(ع). یک بخشی است برای درک هویت شیعی و دینی ، اگر کسی این هویت را لمس بکند واقعاً شیعه‌تر خواهد شد.
شیعه بودن از یک گفت و گوی معرفتی صرف یا نظریه صرف خارج نمی شود بلکه از محدوده چند عمل عبادی و یا اخلاقی خارج می شود. واقعا جان او را تبدیل می کند به جان یک مومنی که تاسی بکند به اهل بیت عصمت و طهارت ، و هیچ کجا مثل زیارت اربعین هویت شیعه بودن و حسینی بودن به انسان به دست نمی دهد. همانطور که شما تا حج نروید هویت مسلمانی خودتان را دقیق نمی توانید تجربه و لمس کنید. در این میعاد گاه بزرگ وقتی انسان قرار می گیرد در یک هویت شیعی و حسینی برای انسان سهل می شود.
شما اگر خودتان در اربعین در مسیر اربعین آنجا واقعا درک می کنید کی هستیم، ما عزاداران ابا عبد الله الحسین (ع) ما علاقه مندان به اهل بیت، ما شیعیان امیر المومنین هویتی داریم! این عمیقا در جان انسان می شیند و مهم ترین عامل تثبیت و توسعه معنویت شیعیان خواهد بود.
راهنمای مفید پیاده روی نجف تا کربلا اربعین حسینی
در روایت از امام صادق(ع) آمده است: «کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشتۀ الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می‌رساند، و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است؛ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَهَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص، إِنْ کَانَ مَاشِیاً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ حَسَنَهً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَهً، حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ، حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ، حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ: اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى»(کامل الزیارات/ص۱۳۲)
بر اساس روایت فوق، مژدۀ رسول الله(ص) به زائرین پیادۀ حسین(ع) این است که: «تا امروزِ تو آنچه (گناه) بوده است بخشیده شد، پس برو عملت را از سر بگیر و زندگی تازه‌ای را آغاز کن.» چه کسی به چنین مژده‌ای بی‌نیاز است؟
میلیون ها نفر به قصد زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) با پای پیاده به سمت کربلا حرکت میکنند! آیا شما هم علاقه مند هستید که به این سفر ملحق شوید؟
این راهنما را بخوانید تا بدانید که چگونه میتوانید این سفر پیاده از نجف تا کربلا را طی کنید …
اطلاعات ضروری
میزان مسافت :۸۰ کیلومتر
تعداد ستون ها : ۱۴۵۲ ستون
فاصله بین هر ستون : ۵۰ متر ( ۲۰ستون =۱ کیلومتر )
زمان لازم برای پیاده روی : ۲۰ تا ۲۵ ساعت
زمان تخمینی سفر پیاده : ۲ تا ۳ روز
بهترین زمان شروع سفر: ۱۶ صفر
انتظار می رود در این تاریخ سفر تمام شود: ۱۸ صفر
چه کسانی میتوانند در این سفر حضور یابند؟
همه افراد (مرد، زن، بچه، خانواده ها)
مسیر:
از درب ساعت (باب الساعه)حرم حضرت علی ( علیه السلام )خارج شده و پیاده روی را مستقیم از کنار خیابان امام زین العابدین ( علیه السلام )یا خیابان امام جعفر صادق ( علیه السلام ) شروع کنید. این مسیرها را مستقیم بروید تا به بزرگراه کربلا برسید.
به سمت چپ رفته، جایی که هزاران نفر بصورت پیاده به سمت کربلا در حال حرکت هستند. به آنها ملحق شوید و بعد حدود ۷۵ کیلومتر در ستون ۱۴۵۲ شما به حرم حضرت عباس علیه السلام خواهید رسید.
دستورالعمل های پیاده روی:
۱ . پیاده روی را از طلوع آفتاب آغاز کرده و در مغرب به طور کامل توقف کنید.
۲ . اولین شب را در یکی از موکب ها (کمپ یا حسینیه) در حدود ستون ۵۰۰ و دومین شب را حدود ستون ۱۰۰۰ بگذرانید.
۳ . مدت طولانی پیاده روی نکنید. هر زمانی لازم بود استراحت کنید.
۴ . در زمان نماز مغرب جایی را برای خواب بین صدها موکب (کمپ یا حسینیه) پیداکنید. باوجود تعداد فراوان موکب، به دلیل جمعیت روزافزون زوار، اگر دیر توقف کنید، ممکن است برای محل خواب دچار زحمت شوید. البته برخی که توان دارند و بچه همراه ندارند، شبها که خلوت تر است تا اذان صبح راه می روند و صبح که همه بیدار میشوند، می خوابند.
۵ . مراکز افراد گمشده در ستون های ۷۲ ، ۳۳۵ ، ۶۰۲ ، ۱۱۰۳ و حرم حضرت عباس(علیه السلام) قرار دارند. هر ۳ کیلومتر مرکز گزارش گمشدگان تعبیه شده است.
چه وسایلی همراه داشته باشیم؟
۱ . سعی کنید وسایل کم وزنی را با خود حمل کنید. نیازی به همراه داشتن غذا یا آب نیست چون مقدار زیادی غذا و آب در مسیر موجود است.
۲ . مقداری داروی اساسی برای ۲ یا ۳ روز پیاده روی همراه داشته باشید. با اینکه تعدادی کلینیک های کوچک و کمپ های درمانی در طول مسیر وجود دارند.
۳ . به جای همراه داشتن کیف دستی یا کیف خرید یک کوله پشتی سبک را به وسایلتان اختصاص بدهید.
۴ . برای جلوگیری از سرما خوردگی لباس های مناسب به همراه داشته باشید: جوراب، دستکش،کلاه، پوشش گوش، کاپشن و غیره
۵ . کرم مناسب برای تاول و عرق سوز به همراه داشته باشید. البته اگر میدانید مداوم دچار می شوید.
۶ . شما میتوانید یک قرآن، دعا و زیارت جیبی به همراه داشته باشید. البته بهتر است این ها را درموبایل خود داشته باشید تا درحال پیاده روی گوش فرا داده یا بخوانید.
۷ . کفش های تازه و بسته بندی را نپوشید. بهتر است یک کفش مناسب و آزاد بپوشید.
۸ . پاسپورت و شارژر موبایل را حتما به همراه داشته باشید.
یادداشت های مهم
۱ . همه خدمات در طول مسیر مانند اسکان، نوشیدنی ها، غذاها و حتی ماساژ بصورت رایگان ارائه می شود. نیازی به حمل مقدار زیادی پول نیست مگر که بخواهید به موکب ها (کمپ یا حسینیه) کمکی کرده باشید.
۲ . سرویس های بهداشتی فراوانی در طول مسیر قرار دارند و همینطور تعدادی از موکب ها نیز سرویس بهداشتی فرنگی دارند.
۳ . نیازی نیست نگران به پایان رساندن مسیر باشید. در هر جایی تصور کردید که دیگر توانایی ادامه دادن مسیر را ندارید میتوانید از صدها ون، ماشین و یا اتوبو سهایی که در مسیر هستند برای رسیدن به کربلا استفاده کنید.
۴ . به طور متوسط ۹۹ / ۹۹ درصد تمامی زنان و مردان بالای ۱۰ سال بدون هیچ مشکلی در روز سوم مسیر را به پایان می رسانند.
۵ . از اینکه نام و آدرس هتل و یا حسینیه محل سکونت خودتان در کربلا را میدانید اطمینان حاصل کنید.
۶ . اگر که میخواهید تماس تلفنی داشته باشید بهتر است این کار را قبل از طلوع آفتاب انجام دهید به این خاطر که احتمالا به دلیل ترافیک بالای شبکه در طول روز با مشکل برخواهید خورد.
رهنمودها
۱ . کسانی که میخواهند به امام حسین علیه السلام خدمت کنند باید به یادشان باشد که صرفا برای دست یافتن به نزدیکی ومجاورت به خدا این کار را باید انجام دهند.
۲ . نمازهای یومیه را سروقت برپا دارید چرا که آن وظیفه اصلی ای بود که امام حسین برای آن شهید شد. همانطور این وظیفه را نسبت به بقیه کارها اولویت دهید.
۳ . فضای غم و اندوه زمان اربعین را با خنده و شوخیهای نابجا خراب نکنید.
۴ .۴ اذکار سبحان الله، لا اله الی الله و الله اکبر را مکررا در زمان پیاده روی تکرار کنید که اینها از بهترین اذکار هستند.« وَتَزَوَّدُوا فَانَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ یَا اولِی الاللْبَابِ » سوره بقره آیه(۱۹۷). به خواندن قرآن و دعا و مناجا تها نیز مداومت داشته باشید.
۵ . از تلف کردن غذاها و نوشیدنی ها بپرهیزید. صاحبان موکب ها باید به این موضوع دقت کنند و همینطور به زائران پیاده احترام بگذارند.
۶ . پاکیزه نگه داشتن اماکن مقدس و محلهای عمومی را دقت کنید.
۷ . به یاد امام غایب حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) زیارت انجام داده و برای تعجیل در فرج ایشان بسیار دعا بخوانید.
سفرِ کربلا به خصوص اگر با پای پیاده باشد، سفر پاک‌کنندۀ روح از آلودگی‌هاست، لباسِ عزای ما و لباسِ سیاهی که برای عزای امام حسین(ع) در ایام اربعین می‌پوشیم این را به نوعی لباس احرام برای خود ببینیم. باید این سفر را سفرِ پاکی‌ها ببینیم تا بهرۀ بیشتری از آن ببریم. اثر امور معنوی بر روح انسان مانند اثر داروها (مثل قرص آنتی‌بیوتیک) بر جسم انسان نیست که اگر اثر آنها را بدانیم یا ندانیم به هر حال اثرِ خود را بر بدن بگذارند، در مورد امور معنوی هرچه معرفت و درکِ بیشتری داشته باشیم اثرِ بیشتری بر روح ما خواهند داشت.
امتناع امام حسن از سوار شدن بر مرکب
امام صادق علیه السلام: یکسال امام حسن علیه السلام پیاده به سمت مکه رهسپار شدند، پاهای حضرت ورم کرد،بعضی از دوستان حضرت به ایشان گفتند : اگر سواره بیایید ورم پای شما آرام می شود.حضرت فرمودند : هرگز .
(الکافی 1- 463) امام صادق علیه السلام: خَرَجَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع إِلَى مَکَّةَ سَنَةً مَاشِیاً- فَوَرِمَتْ قَدَمَاهُ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ مَوَالِیهِ- لَوْ رَکِبْتَ لَسَکَنَ عَنْکَ هَذَا الْوَرَمُ فَقَالَ کَلَّا.
آیت الله مکارم شیرازی :
علما و مراجع هم از نجف پیاده به کربلا می‌رفتند/ دو خاطره از پیاده‌روی نجف - کربلا
با توجّه به کمبود وقت، من چند نکته را باید خدمت‌تان عرض کنم. اول اینکه وقتی ما مشرّف در نجف بودیم و درس می‌خواندیم آنجا- سنّ بیست و سه سالگی، در آن حدود بود- طلاب در ایّام مخصوصی؛ اربعین یا غیر اربعین، پیاده به کربلا می‌رفتند. طلاب، علما، و مراجع هم بودند در میان‌شان.
منتها پیاده‌روی آن‌وقت با حالا خیلی فرق داشت. الان شما از آن جادۀ میانه که خط مستقیم بین نجف و کربلاست می‌روید. ما آن‌وقت نمی‌توانستیم از آنجا برویم، چون بیهوده بود، کسی نبود، نفرات کم... ، و در وسط راه، شب کجا بمانیم؟ لذا ما از نجف می‌آمدیم کوفه؛ کوفه کنار شط است. از کنار شط می‌رفتیم به سوی کربلا. یعنی یک نیم‌دایره تقریباً طی می‌کردیم.
در اطراف شط، قبایل شیعه هستند. و خیلی علاقه به زوّار دارند. رئیس قبیله یک مُضیفی دارد، یعنی یک میهمان‌خانه‌ای دارد، یکی از شرایط رئیس قبیله، داشتن آن مُضیف است. شبها ما می‌رفتیم در مضیف آنها و خیلی هم خوشحال می‌شدند که پذیرایی از زوّار امام حسین(ع) کنند، تمام قبایل وسط راه، شیعه بودند، همه؛ من دوتا خاطره را فراموش نمی‌کنم:
یکی این است که یک خانمی بود و وسط راه دوغ آورده بود که به زوّار بدهد. من یادم هست که این چادرش را گرفته بود روی این دوغ، که آفتاب بهش نخورد، گرم نشود. اینقدر دقت داشت که در پذیرایی از زوّار، بهترین راه را [به کار ببندد]
یک‌وقت دیدیم خنجر کشید که باید پیش ما بمانید! یعنی اینقدر علاقه به زوّار داشتند
خاطرۀ دیگری دارم؛ ما ظهر که می‌شد زیر درختان نخل اُطراق می‌کردیم و همراه خودمان یک مقدار نان خشک می‌بردیم و یک مقدار ماست آب‌گرفته می‌بردیم و یک چراغ- پیریموس می‌گفتند آن‌وقت- از این چراغ نفتی‌هایی که با فشار روشن می‌شد همراه خودمان می‌بردیم و چایی و بساط و اینها.
ظهرها جایی نمی‌رفتیم، خودمان کنار شط، در آن سایه می‌نشستیم و...، منتها آب فرات خواهید دید، گل‌آلود است، نمی‌شود از آن برای خوردن استفاده کرد. باید ته‌نشین کنی، ما هم که نمی‌توانستیم ته‌نشین کنیم. زوّار از یک روشی استفاده می‌کردند، یک مقدار ماده‌ای هست به نام «زاق» می‌گویند. این را در آب یک خورده‌ای با دست حرکت می‌دادند، تمام آن چیزها را ته‌نشین می‌کرد و آب صافش را ازش استفاده می‌کردند. یک‌خورده زاق همراهمان می‌بردیم، نان خشک همراهمان می‌بردیم، ماست کیسه انداخته همراهمان می‌بردیم؛ چراغی و بساطی و اینها، و شب را در مضیف‌ها می‌ماندیم، طبعاً صبح هم آنجا بودیم.
در یکی از سفرها- من دو سفر موفق شدم بروم- در یکی از سفرها، خب ما ظهر اطراق کردیم و استراحت کردیم و دیگر بعدازظهر باید راه می‌رفتیم. نصف راه را قبل از ظهر، نصف راه بعد از ظهر، سه روز طول می‌کشید مال ما؛ سه روز، و دو شب در وسط.
شروع کردیم به راه رفتن، چندتا از جوان‌های عرب، مال یکی از مضیف‌ها، آمدند به ما پیشنهاد کردند که امشب را اینجا باشید. گفتیم ما تازه راه افتادیم، تا شب خیلی وقت است، ما باید برویم. گفت علاج ندارد. از او اصرار و از ما انکار، یک‌وقت دیدیم خنجر کشید که باید پیش ما بمانید! یعنی اینقدر علاقه به زوّار داشتند!
من گفتم ما قول می‌دهیم که از طرف شما زیارت می‌کنیم، بنابراین اجازۀ مرخصی ما را بدهید. دیگر هر طوری بود راضی‌شان کردیم و اجازۀ مرخصی را گرفتیم و حرکت کردیم. و خاطرات زیادی از برخوردهایی که آن صاحب مضیف و کارکنان مضیف و برادرشان و فرزندشان داشتند دارم؛ واقعاً خیلی جالب بود برای ما.
در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم... / واقعاً یک عالم پُرنشاطی داشتیم/ این هم از بهترین خاطرات زندگیِ شما خواهد بود
منتها روشی که ما داشتیم به ما گفته بودند با کفش نمی‌توانید، توی کفش، پاهایتان، انگشت‌هایتان زخم می‌شود، لِه می‌شود، باید با پای پیاده بروید، با پای برهنه. طبعاً ما با پای برهنه می‌رفتیم و خوارها هم در پایمان می‌رفت و خوارها را هم قبول می‌کردیم، «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم/ سرزنش‌ها گر کند خوار مغیلان، غم مخور» و مهم هم نبود.
و از جمله یکی از دوستان ما بود دوتا فرزند داشت، تقریباً پنج ساله شش ساله؛ اینها را هم با خودش آورده بود. و اینها هم سه روز پیاده راه رفتند و بالاخره رسیدند به کربلا. وقتی می‌رسیم آنجا دیگر واقعاً یک عالم پُرنشاطی داشتیم که این راه را ما طی کردیم.
و از خاطراتی که من هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم، گاهی خسته می‌شوم و ناراحت می‌شوم از بعضی چیزها، و ناچارم یک خاطرات شادکننده‌ای را به ذهنم بیاورم، می‌روم توی آن حال و هوا و فکر می‌کنم از نجف داریم حرکت می‌کنیم و رفتیم زیر درخت‌ها، از آنجا رفتیم کجا و... اینها را در نظر مجسم می‌کنم تا رفع آن خستگی و ناراحتی و اینها بشود.
این هم از بهترین خاطرات زندگیِ شما خواهد بود. همیشه انسان موفق به این کار نمی‌شود. و این یک نکته بود.
سؤال میکنند آقا! این‌همه وسایل نقلیه هست، چه فایده دارد شما پیاده می‌روید؟
نکتۀ دوم این است سؤال میکنند: آقا! این‌همه وسایل نقلیه هست، چه فایده دارد شما پیاده راه می‌افتید می‌روید؟ این چه کاری است؟ چه زحمتی به خودتان می‌دهید؟
به خصوص کسانی که پیاده‌روی کم میکنند، روز اول که راه می‌روند، پاها سفت می‌شود. شب که می‌خوابند، صبح بلند میشوند دیگر نمی‌توانند راه بروند؛ پاها سفت می‌شود. منتها یواش یواش ما راه می‌رفتیم تا پا نرم بشود و اینها؛ چنین نیست که آدم نتواند راه برود، یواش یواش نرم می‌شود. خب مشکلات زیادی هم برای کسانی که عادت به پیاده روی ندارند، هست. اما شنیدم اخیراً دیگر همه چیز هست. ماشاءالله از نجف تا کربلا، همه چیز مرتب، حتی دارو، درمان، ماساژور! وسیلۀ ماساژ، همه چیز... آن‌وقت که این حرف‌ها نبود.
به هرحال سؤال میکنند که آقا چه فایده دارد؟
پاسخ: این یک نوع اظهار عظمت امام حسین(ع) است/ ائمه(ع) مرکب داشتند، اما با پای پیاده به مکه می‌رفتند
جوابش این است که این یک نوع ابراز عظمت امام حسین(ع) است. عیناً در روایات داریم ائمه پیاده از مدینه می‌رفتند مکّه. امام سجاد(ع) بیست و پنج سفر شاید با پای پیاده رفت. گاهی مرکب هم همراه خودشان می‌بردند. به دو فایده؛ یک فایده اگر وسط راه ناچار شوند سوار بشوند، دیگر اینکه بگویند از بی‌مرکبی نیست که ما پیاده می‌رویم، مرکب هم داریم و پیاده می‌رویم، این به احترام امام حسین(ع) است.
این یک نوع اظهار عظمت و تجلیل از مقام شامخ اباعبدالله(ع) است. این پیاده رفتن، این دلیل بر این است. و لذا این پیاده‌رویِ اربعین خیلی در دنیا صدا می‌کند؛ و تبلیغ خوبی برای عالم تشیّع و عالم اسلام است. یکی از مبلّغ‌های بسیار خوب است.
میدانید که در ایام اربعین، اجتماع در کربلا، از عاشورا بیشتر است، انبوه جمعیت خیلی بیشتر است. آن‌وقت عدۀ زیادی پیاده، زن، بچه، با اینکه خطراتی هم احتمال می‌دهند تهدیدشان بکند میکنند، این دلیل بر این است که واقعاً عاشق این مکتب هستند. تنها عشق است که آنها را به این سمت و سو می‌برد.
بنابراین این ایراد یک ایراد بی‌دلیل و بیهوده‌ای هست و آثار و برکات را می‌بینند و در عین‌حال باز ایراد میکنند، خیلی دلیل بر بی‌اطلاعی است.
مطالب مشابه
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد که شما عضو سایت نیستید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.
- 22 بهمن آمریکا آیت الله جوادی آملی احياء اشعار اقتصاد مقاومتی امام جعفر صادق (ع) امام حسین (ع) امام موسي كاظم(ع) انقلاب اسلامی برنامه های هیئت جمهوری اسلامی حج حضرت معصومه (س) دانشجو درس اخلاق درس هايي از مکتب رضوي رسول گرامی اسلام ماه صفر مقام معظم رهبری مناسبت ها نیمه شعبان ویژه نامه اعیاد شعبانیه یادواره شهدا
- فید RSS
